Opgeroepen als getuige in een rechtszaak, wat nu?

Bent u opgeroepen als getuige door de advocaat of de rechtbank? Dan roept dit misschien veel vragen op. Wat houdt het in om getuige te zijn en wat zijn uw rechten en plichten? In dit artikel leggen we uit wat u kunt verwachten als u een getuigenverklaring moet afleggen.

Neem de oproep serieus

Als u een oproep krijgt om te getuigen, is het belangrijk om deze serieus te nemen. U heeft de plicht om te verschijnen en de waarheid te vertellen. Geen paniek: het doel is dat u vertelt wat u weet of heeft waargenomen over een bepaalde gebeurtenis. Uw informatie kan cruciaal zijn voor het vinden van de waarheid in een zaak.

Wie kan u oproepen om te getuigen?

U kunt door verschillende partijen worden opgeroepen om te getuigen:

• De politie: Bij een incident of misdrijf verzamelt de politie direct informatie bij iedereen die iets gezien of gehoord heeft. Uw getuigenverklaring politie is dan vaak een vroege en belangrijke bron voor het onderzoek. Soms is het mogelijk om anoniem te getuigen bij de politie, dan moet de rechter toestemming verlenen voor uw veiligheid.

• De officier van justitie: In strafzaken is de officier van justitie degene die de verdachte vervolgt. Als uw verklaring belangrijk is voor de zaak, kan hij u oproepen om voor de rechter te verschijnen.

• De advocaat: In zowel strafzaken als civiele zaken (zoals zaken over schade of contracten) kan een advocaat u oproepen als getuige om de zaak van zijn cliënt te ondersteunen. De advocaat kan dan vragen om een getuigenverklaring af te leggen.

• De rechter: De rechter kan ook zelf besluiten dat uw verklaring noodzakelijk is om tot een goed oordeel te komen.

Hoe en wanneer getuigt u?

Als u bent opgeroepen, vindt er een getuigenverhoor plaats. Dit betekent dat u vragen krijgt over wat u heeft waargenomen. Dit kan op verschillende plekken gebeuren:

• Op het politiebureau: Hier legt u de eerste getuigenverklaring politie af. Deze verklaring wordt op papier gezet en u krijgt de kans om deze door te lezen en te ondertekenen.

• Bij de rechter-commissaris: Dit is een rechter die speciaal is aangewezen om getuigen te horen buiten de openbare zitting om. Dit gebeurt vaak als de zaak complex is, als er veel getuigen zijn of als de verklaring vroegtijdig moet worden vastgelegd.

• Ter zitting: U kunt ook direct tijdens de rechtszaak in de rechtszaal worden gehoord door de rechter, de officier van justitie en de advocaten.

Plichten als getuige

Als getuige heeft u belangrijke plichten:

• Verschijningsplicht: U bent verplicht te verschijnen op de plek en het tijdstip dat in de oproep staat. Als u niet komt, kan de rechter besluiten dat u door de politie wordt opgehaald en meegenomen naar de rechtbank.

• Plicht tot het afleggen van een verklaring: U bent verplicht om antwoord te geven op de vragen die u worden gesteld, tenzij u een beroep kunt doen op het verschoningsrecht (zie hieronder).

• Plicht tot het spreken van de waarheid: U moet de waarheid vertellen. Voordat u begint, wordt u gevraagd een eed of belofte af te leggen. Als u opzettelijk liegt, maakt u zich schuldig aan meineed, wat een strafbaar feit is.

De rechter zal altijd de geloofwaardigheid van een getuigenverklaring beoordelen. Hij kijkt naar de details, de consistentie en of de verklaring past bij ander bewijs in de zaak. Wanneer is een getuigenverklaring geldig? Deze is geldig als deze correct is afgelegd en als de rechter de inhoud ervan betrouwbaar acht.

Rechten als getuige

Naast plichten heeft u ook een aantal belangrijke rechten als getuige:

• Recht op bijstand van een advocaat: U mag altijd een advocaat meenemen naar een getuigenverhoor. Deze kan u adviseren over uw rechten en plichten en uw belangen behartigen.

• Recht op reiskostenvergoeding: U heeft recht op een vergoeding van de kosten die u maakt om naar het getuigenverhoor te komen.

• Recht op bescherming: Als u vreest voor uw veiligheid of die van uw naasten na het afleggen van een verklaring, kunt u om beschermende maatregelen vragen. Denk hierbij aan de mogelijkheid tot anoniem getuigen. Dit betekent dat uw identiteit geheim blijft voor de verdachte en zijn advocaat, om u te beschermen tegen mogelijke bedreigingen. Dit wordt echter alleen in uitzonderlijke gevallen toegestaan en de rechter moet hiervoor toestemming geven.

Wat als u niet wilt of kunt getuigen?

Als u opgeroepen wordt als getuige door de advocaat of de rechter, bent u in principe verplicht om te verschijnen. Doet u dit niet, dan kan de rechter u laten ophalen door de politie.

U kunt alleen weigeren te getuigen als u een beroep kunt doen op het verschoningsrecht. In alle andere gevallen bent u verplicht een verklaring af te leggen.

Het verschoningsrecht

Een heel belangrijk recht is het verschoningsrecht van getuigen. Dit is een uitzondering op de plicht om te getuigen. In sommige situaties kunt u weigeren te antwoorden op vragen:

• Familieleden: Bloed- of aanverwanten tot in de tweede graad van de verdachte of verdachten, zoals een echtgenoot, geregistreerd partner, ouders, kinderen, broers en zussen, hebben het recht te weigeren te getuigen als hun verklaring de verdachte zou kunnen belasten.

• Beroepsgeheim: Mensen met een beroepsgeheim, zoals artsen, notarissen, advocaten en geestelijken, hoeven geen getuigenverklaring af te leggen over informatie die onder hun geheimhoudingsplicht valt.

Als u denkt dat u een beroep kunt doen op het verschoningsrecht, is het raadzaam dit met een advocaat te bespreken voordat u een verklaring aflegt.

Heeft een getuige een advocaat nodig?

Het is niet verplicht om een advocaat mee te nemen naar een getuigenverhoor, maar het is vaak wel verstandig, vooral als een zaak complex is of als u twijfelt over uw rechten of plichten. Een advocaat kan:

• U uitleg geven over de procedure.

• U adviseren over welke vragen u wel of niet hoeft te beantwoorden.

• Ervoor zorgen dat uw rechten worden gerespecteerd.

• U bijstaan als u angstig bent of zich ongemakkelijk voelt.

Heeft u nog vragen over uw rol als getuige of over een oproep die u heeft ontvangen? Neem dan gerust contact met ons op.